Studentki pielęgniarstwa przypominają o profilaktyce raka piersi!

Czym jest nowotwór? – statystyka

Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet, głównie w krajach wysokorozwiniętych. Powstaje z komórek gruczołu piersiowego, który rozwija się miejscowo w piersi oraz daje przerzuty do węzłów chłonnych, płuc, wątroby, kości i mózgu. Stanowi około 23% wszystkich zachorowań z pośród nowotworów złośliwych u kobiet i około 14% zgonów z tego powodu. Szacuje się, że rocznie raka piersi rozpoznaje się u 1,5 miliona kobiet na całym świecie, a około 400 tysięcy umiera z tego powodu.

 

Jeśli chodzi o Polskę to dane Krajowego Rejestru Nowotworów potwierdzają, że zachorowalność na raka piersi wśród Polek stale rośnie: w 2010 r. było prawie 15,8 tys. nowych przypadków tego nowotworu, a w 2013 r. – ponad 17 tys. Obecnie w ciągu roku wykrywa się u nas co najmniej 18-19 tys. zachorowań na raka piersi u kobiet, a 6 tys. pacjentek umiera. W ostatnich 30 latach liczba zachorowań się podwoiła.

 

 

Czynniki ryzyka:

– płeć żeńska

– wiek powyżej 50 lat

–  obciążenie genetyczne, mutacja w genach BRCA 1 i BRCA 2, wystąpienie tej choroby u bliskich krewnych – babcia, mama, siostra

– wystąpienie nowotworu w drugiej piersi

-wczesny wiek wystąpienia miesiączki, przed 11 rokiem życia

– późny wiek wystąpienia menopauzy, powyżej 50 roku życia

– długotrwałe stosowanie HTZ (Hormonalnej terapii zastępczej) i antykoncepcji, powyżej 8 lat

– brak ciąży lub późna pierwsza ciąża, powyżej 30 roku życia

– długotrwały stres, zła dieta, brak aktywności fizycznej.

 

Objawy:

Zaniepokoić powinno nas:

– wyczucie w piersi nawet najmniejszej zmiany podczas samobadania

– niesymetryczne brodawki

– niesymetryczne piersi, szczególnie podczas podniesienia rąk czy ramion

– pojawienie się zagłębień, wypukłości, zaczerwienienia czy owrzodzenia na piersi, które mogą przypominać skórkę pomarańczy

– przewlekły ból piersi

– sącząca się z brodawki wydzielina, czasami podbarwiona krwią

-wciągniecie brodawki

Trzeba pamiętać, że guzek w piersi nie musi okazać się rakiem, może to być łagodna zmiana, która nie niesie ze sobą groźnych konsekwencji.

 

Diagnostyka:

Palpacyjne badanie lekarskie

Badanie wydzieliny z sutka

Rezonans magnetyczny

Najczęstsze są jednak:

Usg – jest to bezpieczne, nieinwazyjne badanie, które pomaga ocenić stan piersi, badanie usg zalecane jest pacjentkom między 20 a 40 rokiem życia ze wskazań onkologa. Profilaktycznie usg należy wykonywać raz w roku. Badanie to jest bezpieczne w okresie ciąży i karmienia piersią, bo również wtedy  możemy zachorować na raka piersi.

Mammografia – jest radiologiczną metodą badania sutka. Podobnie jak przy pozostałych metodach rentgenowskich wykorzystuje się tu różnice w pochłanianiu promieni x przechodzących przez poszczególne tkanki organizmu. Obraz utrwalony jest na błonach rentgenowskich.

Biopsja – biopsja cienkoigłowa polega na nakłuciu cienką igłą piersi i pobraniu materiału ze zmienionego fragmentu piersi. Biopsja gruboigłowa pozwala na pobranie materiału tkankowego, który może być poddany badaniu histopatologicznemu precyzyjnie określającemu charakter zmiany w celu stwierdzenia obecności komórek nowotworowych. Popularny jest mit, że biopsja rozsiewa nowotwór, co nie jest oczywiście prawdą.

 

Leczenie

Sposób leczenia raka piersi zależny jest od etapu choroby, stopnia złośliwości i wieku kobiety – stosuje się metody chirurgiczne, radioterapię, chemioterapię i hormonoterapię. Zabieg może mieć charakter oszczędzający, który polega na usunięciu wyłącznie guza, a w innych przypadkach radykalny, polegający na usunięciu piersi, czyli mastektomii.

 

Profilaktyka

Bardzo ważna jest profilaktyka zdrowotna czyli wszystkie działania mające na celu zapobieganie chorobom, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie. Pierwotną profilaktyką jest zdrowy tryb życia, czyli zdrowa dieta, aktywność fizyczna.

Ale musimy pamiętać o regularnych badaniach takich jak:

Usg – które wykonuje się u młodszych kobiet, których piersi nie są wypełnione tkanką tłuszczową, piersi w których przeważa tkanka gruczołowa.

Mammografia – badanie dla piersi z przewagą tkanki tłuszczowej od 40 do 50 r.ż. co 2 lata, od 50 do 70 r.ż. co 1 rok. U kobiet z podwyższonym ryzykiem według zaleceń lekarza.

 

Samobadanie piersi jest podstawą w profilaktyce raka piersi!!!

Powinno się je wykonywać się regularnie, minimum raz w miesiącu. Najlepszy czas na to badanie to 2-3 dni po menstruacji, aby uniknąć nadwrażliwości brodawek i tkliwości piersi. Jak to robić?

• Należy stanąć przed lustrem i dokładnie obejrzeć swój biust. Później zmienić pozycję – najpierw oprzeć ręce na biodrach, a po chwili umieść je za głowę.
• Najczęściej bada się piersi na stojąco, siedząco.
• Kolejnym elementem jest badanie dotykowe.
• Najwygodniej jest je wykonywać pod prysznicem, bo gdy skóra jest namydlona, to łatwiej jest wyczuć wszelkie zmiany. Lewą rękę najlepiej położyć z tyłu głowy, a trzema środkowymi palcami prawej ręki naciskać lewą. Badając pierś wykonuje się ruchy okrężne w każdym kierunku, nie pomijając żadnego obszaru na piersi ani dołów pachowych. Później należy zamienić rękę i badaną pierś.

 

Można zastosować technikę spirali, czyli zacząć od uciśnięcia kciukiem i palcem wskazującym brodawki i następnie przykładając opuszki trzech placów do skóry piersi i dociskając zataczać okrężnymi ruchami coraz to większe okręgi nie opuszczając żadnego fragmentu aż do dołu pachowego badając go.

Inną metodą jest podzielenie wizualne piersi na 4 kwadranty i badanie piersi przesuwając dłoń po kwadrantach od góry do dołu. Na końcu badając brodawkę.

Ostatnim sposobem jest metoda godzinowa, gdzie gruczoł piersiowy należy podzielić na dwanaście części, podobnie jak tarcza zegara. Badanie tym sposobem zaczynamy od zataczania małych kółek od brodawki, aż do godziny 12. Następnie tak samo do godziny 1, 2, 3 itd., aż zbadamy całą pierś. Na końcu nie można zapomnieć o zbadaniu brodawki.

Badanie możesz również wykonywać na leżąco, głównie w przypadku dużych piersi. wówczas trzeba pamięć o podłożeniu ręcznika zwiniętego w rulon pod bark i włożeniu ręki pod głowę – gdy bada się np. lewą pierś, umieść za głową lewą rękę, a ręcznik pod prawy bark.

W sytuacji zauważenia lub wyczucia jakiejś niepokojącej zmiany należy jak najszybciej udać się do lekarza np. chirurga onkologa lub do poradni leczenia piersi. W obu przypadkach skierowanie jest niepotrzebne.

 

Apel do mężczyzn

Rola mężczyzny jest nieoceniona w profilaktyce raka piersi – jego uwaga i zainteresowanie, a także wspólne badanie piersi, są siłą, która sprawia, że kobiety chcą dbać o swoje zdrowie. Odgrywacie ogromną i odpowiedzialną rolę we wczesnym wykryciu choroby.

 

Mężczyzno:

Troszcz się: największy prezent jaki możesz podarować bliskiej ci kobiecie to zainteresowanie jej sprawami.

Dawaj przykład: jako dorosły facet, ojciec, syn bądź przykładem dbania o własne zdrowie, inni będą Cię naśladować.

Upominaj: przypominaj bliskim Ci kobietom o comiesięcznym badaniu piersi i badaniach kontrolnych. W razie potrzeby zapewnij transport na badania.

Bądź obok: jeśli to dla kobiety ważne towarzysz jej podczas wizyty u specjalisty.